Οι ινδιάνοι, ο πλούτος και η εξουσία. Η εξέλιξη των θεσμών.

Οι ινδιάνοι, ο πλούτος και η εξουσία.

"... Είμαστε κομμάτι της γης και αυτή πάλι ένα κομμάτι από μας.

Οι χυμοί που τρέχουν μέσα στα δέντρα μεταφέρουν τις μνήμες του ερυθρόδερμου ανθρώπου.
Τα ευωδιαστά λουλούδια είναι αδελφές μας.

Το ελάφι, το άλογο, ο μεγάλος αετός είναι τ’ αδέλφια μας.
Οι απότομες, ψηλές κορυφές, τα καταπράσινα λιβάδια, η ζεστασιά του αλόγου,

ο άνθρωπος, όλα ανήκουν στην ίδια οικογένεια...'

Η απάντηση του αρχηγού των ινδιάνων στον πρόεδρο των ΗΠΑ (1855)
Παρόλο που το κείμενο δεν είναι συνδεδεμένο με ακριβείς πηγές, παρόλο που μπορεί να μην καταλαβαίνουμε το κάθε τι που λέει,  "η απάντηση του Ινδιάνου αρχηγού" παραμένει σημαντική για να δείχνει μια άλλη θεώρηση για τον άνθρωπο και την γη.

Οι ινδιάνοι Ιροκουά προέρχονται από μια καταγωγή που δεν γνωρίζω, ξέρω όμως ότι υλοποίησαν ελεύθερες μη κυριαρχικές κοινωνίες σε διαφορετικές φυλές σε μια ομοσπονδία.
Iroquois

Είχαν τους δικούς τους κοινούς συμμετοχικούς θεσμούς και δεν είχαν πλούτο να μοιράσουν.
Πλούτος ήταν η ίδια η ζωή τους και η σχέση τους με την γη.
Έθεταν τον άνθρωπο σαν μέρος ενός ενιαίου όλου και όχι κυρίαρχο και πάνω από αυτό.

Είχαν τους δικούς τους κανόνες συμπεριφοράς που ήταν σεβαστοί από όλους.

Ήταν ικανοί να ενσωματώσουν κάθε κυνηγημένο άνθρωπο ή φυλή.

Οι ινδιάνοι μπορούσαν να έχουν ισορροπημένες κοινωνίες χωρίς να έχουν πλούτο.

Οι θεσμοί πέρα από τους ινδιάνους και τους αυτόχθονες

Δεν μπορούμε να συγκρίνουμε τους θεσμούς των ινδιάνων με τους δικούς μας γιατί δεν τους ξέρουμε, δεν τους καταλαβαίνουμε και οι ινδιάνοι δεν είχαν θέμα με την παραγωγή και την διανομή του πλούτου.

Ωστόσο αν θέσουμε το ερώτημα για το πως σχετίζονται οι θεσμοί των αυτόχθονωνν φυλών με τους σύγχρονους, η απάντηση είναι  ότι είναι πιο κοντά στους ανοιχτούς θεσμούς παρά στους κλειστούς.
Σημαντική διαφορά μεταξύ των ανοιχτών θεσμών και των θεσμών των ινδιάνων, είναι η διανομή και η παραγωγή πλούτου, ομοιότητες είναι ο σεβασμός στους κανόνες, ο επιμερισμός της εξουσίας, η συμμετοχικότητα και ο τρόπος ζωής. Οι ινδιάνοι έπρεπε να κυνηγήσουν για να ζήσουν όπως οι σύγχρονοι άνθρωποι πρέπει να "κυνηγήσουν" θέσεις εργασίας για να ζήσουν.

Οι ανοιχτοί δυνητικά συμμετοχικοί πολιτικοί θεσμοί έχουν κάτι από την ελευθερία των ινδιάνων. Περιορίζουν την εξουσία του ανθρώπου.

Οι ανοιχτοί δυνητικά συμμετοχικοί πολιτικοί θεσμοί επιτρέπουν στον κάθε άνθρωπο αν θέλει, έχει την τύχη και μπορεί να ανέβει όλα τα σκαλιά της εξουσίας, τον περιορίζουν όμως με την κυριαρχία του νόμου και τον επιμερισμό της εξουσίας.

Ο άνθρωπος έχει την λογική μπορεί να κάνει οτιδήποτε, αλλά δεν πρέπει να έχει  την δυνατότητα να κυριαρχεί. Είναι απλά επικίνδυνο.

Η κυριαρχία του νόμου και ο επιμερισμός της εξουσίας στους ανοιχτούς και τους κλειστούς πολιτικούς θεσμούς 

Δεν μου αρέσει ο παππούς ο Πλάτωνας, μου αρέσει ο παππούς Αριστοτέλης.
Όχι δεν έχω διαβάσει κανέναν από τους δύο αλλά ξέρω από την wikipedia ότι ο Πλάτωνας είχε κολλήσει με τον άνθρωπο.
Πίστευε στον σοφό φιλόσοφο βασιλιά που μπορεί να κυβερνήσει σωστά και να αλλάζει ακόμα και τους νόμους, αν κρίνει ότι χρειάζεται. Δεν μπόρεσε να δει την αξία της κυριαρχίας του νόμου, την αξία της κυριαρχίας της επωφελούς συμφωνίας.

Έκανε μεγάλο λάθος και κώλυσε την ανθρωπότητα, ή η ανθρωπότητα κώλυσε τον Πλάτωνα.

Ο Αριστοτέλης ήταν πιο προχωρημένος, είδε την κυριαρχία του νόμου, την κυριαρχία του αφηρημένου, που δεν αλλάζει εύκολα και για να αλλάξει πρέπει να συμφωνεί η πλειοψηφία των πολιτών.

Αυτό είναι το κόλπο που δεν κατάλαβαν οι περισσότεροι Έλληνες που βολεύονται με το παραμύθι του Πλάτωνα.
Rule of law

Στις κοινωνίες αναπτύχθηκαν αυθόρμητα θεσμοί που τις προστατεύουν από το να γίνει ο άνθρωπος κυρίαρχος.

Οι πολιτικοί θεσμοί "άνοιξαν" από ανθρώπους που αμφισβητούσαν την εξουσία.

Στην Αγγλία οι άνθρωποι που αμφισβητούσαν τον βασιλιά (οι έμποροι και οι βιομήχανοι) είδαν την καινοτομία της κυριαρχίας του (κοινοβουλευτικού) νόμου πάνω από τον βασιλιά. Πάλευαν για δυνητική συμμετοχικότητα. Ήθελαν μερίδιο στην εξουσία για λογαριασμό τους τους όχι για όλους. Χωρίς να το καταλάβουν όμως βρέθηκαν κάτω από την κυριαρχία του νόμου, που αν αμφισβητούσαν θα έδιναν το δικαίωμα της επαναφοράς του βασιλιά.

Χωρίς να το καταλάβουν δημιούργησαν τις προϋποθέσεις έτσι ώστε και οι επόμενοι αποκλεισμένοι να αναζητούν μερίδιο στην εξουσία.

Ο άνθρωπος δεν πρέπει να είναι κυρίαρχος στην πολιτική εξουσία. Πρέπει να δεσμεύεται από θεσμούς και κανόνες που πρέπει να υπηρετεί.
Η κυριαρχία του νόμου και ο επιμερισμός της εξουσίας δεσμεύουν τον άνθρωπο.
Η Μέρκελ, ο Ομπάμα, ο Ντράγκι, η Λαγκάρντ και όλοι αυτοί που επηρεάζουν τις ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων δεν μπορούν να κάνουν ότι θέλουν περιορίζονται από τους θεσμούς που υπηρετούν.

Αν κάποιος θεωρεί ότι οι θεσμοί και οι κανόνες είναι λάθος, δεν μπορεί να κάνει τίποτα πέρα από το να πείσει το 51% των συμπολιτών του, να αλλάξουν τους θεσμούς και τους κανόνες με ένα δημοψήφισμα, ή να πείσει την βουλή να αλλάξει τους κανόνες νομοθετώντας νέους νόμους.

Ο επιμερισμός της εξουσίας και η κυριαρχία του νόμου προστατεύει μέχρι ένα βαθμό την κοινωνία αλλά δεν προστατεύει τα άτομα που αναλαμβάνουν θέσεις εξουσίας.

Το «σύνδρομο της ύβρεως» και η άσκηση της εξουσίας

Οι θεσμοί εξελίχθηκαν ώστε σήμερα στην Σουηδία η υπουργός παιδείας είναι μια κοπέλα.
Δεν έχει εξουσία όπως στην Ελλάδα.
Δεν την νοιάζει να βολέψει, ούτε να κάνει χάρες στους εκπαιδευτικούς.
Βρέθηκε εκεί χωρίς καν να είναι Σουηδέζα, για να βάλει το λιθαράκι της για ένα καλύτερο εκπαιδευτικό σύστημα.
Αυτό είναι η δυνητική συμμετοχικότητα των ανοιχτών θεσμών.
H νέα Υπουργός Παιδείας της Σουηδίας

Οι θεσμοί των Ίνκα (Inca Empire) και των Αζτέκων (Aztec) είναι εξορισμού κλειστοί θεσμοί. Στους κλειστούς θεσμούς υπάρχει συγκεντρωτική εξουσία και όσο κοντύτερα είσαι σε αυτή μπορείς να ζεις χωρίς να εργάζεσαι αφού άλλοι εργάζονται για σένα.

Παρόμοια στης δημοκρατίες με κλειστούς πολιτικούς θεσμούς η εξουσία συγκεντρώνεται σε έναν άνθρωπο ή κόμμα. Η περίπτωση της Ρωσίας και του Vladimir Putin είναι χαρακτηριστική των δημοκρατιών με κλειστούς θεσμούς.

Οι θεσμοί δεν φτιάχτηκαν από μεγάλους ανθρώπους και διανοητές, φτιάχτηκαν και εξελίχθηκαν από μόνοι τους, εκφράζοντας την σχέση μεταξύ των ανθρώπων και της κοινωνίας, ή μεταξύ των ανθρώπων και της εξουσίας.

Ο πλούτος στους ανοιχτούς οικονομικούς θεσμούς

Οι ανοιχτοί δυνητικά συμμετοχικοί οικονομικοί θεσμοί επιτρέπουν στον κάθε άνθρωπο να γίνει αν θέλει, έχει την τύχη και μπορεί, πολύ πλούσιος.

Ένας πολύ πλούσιος πιθανόν να μπορεί να κάνει πολύ περισσότερα από έναν αυτοκράτορα, ωστόσο υπόκειται στους περιορισμούς του νόμου, στους ανοιχτούς θεσμούς δεν μπορεί να κάνει ότι θέλει.

Δεν υπάρχει πρόβλημα αν ένας άνθρωπος έχει απεριόριστο πλούτο, το ζήτημα δεν είναι πόσο πλούτο έχει, αλλά πως έκανε τον πλούτο.

Αν εκμεταλλεύτηκε άλλους ανθρώπους, αν φοροδιέφυγε και αν βίασε την γη σε σημείο μη επαναφοράς, τότε ο πλούτος είναι πρόβλημα.

Αν έβγαλε όμως πλούτο γιατί είχε ταλέντο, γιατί ήταν καινοτόμος, γιατί δούλεψε πολύ και σκληρά ποιο είναι το πρόβλημα?

Τον πλούτο όταν πεθάνει κάποιος πλούσιος δεν θα τον πάρει μαζί του.
Το μόνο που μπορεί να διαλέξει είναι αν θα ταφεί και το σώμα του το φάνε οι οργανισμοί αποδήμησης της γης, ή θα καεί και το σώμα του το φάει η φωτιά.
Είτε είναι ο πιο πλούσιος άνθρωπος της γης, είτε είναι ο πιο φτωχός άνθρωπος της γης.

Όσο όμως είναι ζωντανός, εκεί που παλεύει να βγάλει πλούτο για λογαριασμό του προσφέρει στην κοινωνία θέσεις εργασίας, καινοτομία, εξέλιξη.

Το να επιτρέπεις σε έναν άνθρωπο να γίνει όσο πλούσιος επιθυμεί, μέσα από συγκεκριμένους κανόνες, αφοπλίζεις την έμφυτη τάση κάποιων ανθρώπων για κυριαρχία, με επωφελή τρόπο για το σύνολο της κοινωνίας και της γης. "make love not war, or make wealth not war"

Αυτοί οι τύποι όταν υπάρχει ένα σωστό πλαίσιο θεσμών μπορούν να κάνουν καλό στην κοινωνία ακόμα και χωρίς να το θέλουν.
Είναι το αόρατο χέρι που έλεγε ο παππούς ο Άνταμ Σμιθ.

Η εξέλιξη των θεσμών οδήγησε σε μια ενδιαφέρουσα ισορροπία, ωστόσο λίγοι μπορούν να γίνουν πλούσιοι και ακόμα λιγότεροι είναι αυτοί που μπορούν να γίνουν πλούσιοι, χωρίς να πατούν τους άλλους και να καταστρέφουν ανεπανόρθωτα την γη.

Η καινοτομία της νέας επικοινωνίας

Οι .ιδρυτές της google ή του facebook, ή της microsoft ήθελαν να γίνουν πλούσιοι και είχαν την τύχη να γίνουν.

Πιθανόν χωρίς να το θέλουν δημιούργησαν ένα νέο τρόπο επικοινωνίας για την ανθρωπότητα. Δεν είναι πρόβλημα που είναι πλούσιοι, αν δεν εκμεταλλεύτηκαν τους εργαζόμενους τους και δεν μόλυναν ανεπανόρθωτα την γη.
Αν δεν δρουν μονοπωλιακά, δεν φοροδιαφευγουν και δεν εμποδίζουν τα άτομα και τις κοινότητες ανοιχτού και ελεύθερου λογισμικού να παράγουν και να διανέμουν το δικό τους λογισμικό γιατί θα πρέπει να τους υπερφορολογήσουμε για να αποσπάσουμε πόρους για τους φτωχούς?

Δεν πρέπει πρώτα να δημιουργήσουμε κοινωνίες ικανές να παράγουν πλούτο και να τον διανέμουν ορθολογικά?
Ποιος μπορεί να κοστολογήσει το ταλέντο αυτών των ανθρώπων που δημιούργησαν έναν νέο τρόπο επικοινωνίας?

Οι εργαζόμενοί της google, facebook αμείβονται με αποδοχές πολύ πάνω από τις εύλογες δαπάνες διαβίωσης και δαπάνες στέγης.
Βέβαια αν δεν πάνε καλά οι εταιρείες μπορεί να απολυθούν, αυτός όμως είναι ο καπιταλισμός.

Οι συνεργάτες της google ή του facebook παράγουν πρωτότυπο υλικό και μέσα από πλατφόρμες συνεργασίας μπορούν να βγάζουν χρήματα στα πέρατα του κόσμου.

Σήμερα επικοινωνώ με δεκάδες ανθρώπους που δεν τους ξέρω. Προσπαθώ να επικοινωνήσω το μανιφέστο.

Το μανιφέστο δεν θα μπορούσε να γραφτεί με προσωπική επικοινωνία. Οι περισσότεροι φίλοι και συγγενείς δεν θέλουν να συζητήσουν για το μανιφέστο.
Οι περισσότεροι φίλοι και συγγενείς δεν μπορούν να μου δώσουν την πληροφορία που μπορεί να μου δώσει η google με μια αναζήτηση.
Οι περισσότεροι φίλοι και συγγενείς δεν μπορούν να μου δώσουν την πληροφορία και την εμπειρία των ιντερνετικών φίλων.
Οι περισσότεροι φίλοι και συγγενείς είναι καλοί για να περνάς καλά μαζί τους, όχι για να συζητάς το μανιφέστο.
Και όμως άνθρωποι από τα πέρατα της γης μπορούν να διαβάσουν το μανιφέστο.
Κάποιοι από αυτούς βάζουν like στο μανιφέστο στο facebook, έτσι καταλαβαίνω ότι το μανιφέστο κάτι θέλει να πει.
Αυτό είναι επικοινωνία άλλου είδους χρήσιμη σε αυτούς που αναζητούν κοινά σημεία αναφοράς οπουδήποτε στην γη.
Δεν αναζητά τον άλλο σαν πρόσωπο, αλλά σαν συμφωνία.

Το μανιφέστο είναι παιδί της απρόσωπης επικοινωνίας του internet. Αν δεν υπήρχε το internet δεν θα υπήρχε το μανιφέστο (αν δεν έχανα την δουλειά μου, επίσης δεν θα υπήρχε το μανιφέστο.)

Το internet δίνει την δυνατότητα στον καθένα να ρισκάρει εκφράσει τις απόψεις του χωρίς τοπικό περιορισμό.

Το internet δίνει την δυνατότητα στον καθένα να σπουδάσει χωρίς τοπικό περιορισμό.
Riza -- a young woman on a small island where the only job for women was collecting seashells, yet she used Internet.org to earn a degree in computer science. Being connected means having opportunity. We're going to connect the whole world so one day everyone can achieve their full human potential -- just like Riza.

Το google earth δίνει την δυνατότητα να δει σε φωτογραφία ένα σοκάκι στο Μεξικό, ή τα μαγαζιά μιας κωμόπολης της Σουηδίας. Και όλα αυτά δωρεάν.
Καμία κρατική έρευνα, κανένας κρατικός σχεδιασμός δεν θα μπορούσε να εφεύρει το internet.
Μερικοί άνθρωποι όταν υπάρχει το κατάλληλο θεσμικό πλαίσιο μπορούν να παράγουν καινοτομία.